Soms bij het kijken van een film wordt je zo diep geraakt dat je eigenlijk door de buis heen jezelf letterlijk en figuurlijk in de film wilt verplaatsen. Dit was bij mij het geval bij het kijken van de film The Butler. Ik identificeerde me met de hoofdrolspeler. Het waargebeurde verhaal van een donkere jongen die opgroeit op een katoenplantage en het weet te schoppen tot butler in het Witte Huis, waar hij uiteindelijk voor acht verschillende presidenten werkt. Een hardwerkende man die zijn gezin draaiende probeert te houden. Dat wordt met name lastig gemaakt door zijn zoon, die als aanhanger van de burgerrechtenbeweging fel tegen zijn vaders onderdanige werk is. Ik vond het een verademing om een film vanuit het perspectief van Afro-Amerikanen te zien.
Vrijwel geen allochtoon in top bedrijfsleven
Het bericht in de Volkskrant van 27 december 2013 was één dag lang trending topic. Tien jaar na het afschaffen van het voorkeursbeleid zijn er nauwelijks allochtonen in de top van het Nederlandse bedrijfsleven te vinden, meldde de krant. Was dit vόόr het afschaffen van het voorkeursbeleid wel het geval? Geldt dit ook voor andere organisaties? Tevens werd gemeld dat vrouwen aan een opmars bezig zijn terwijl het aandeel van minderheden in het hoger management blijft steken op hooguit 2 procent. Wordt hier dan louter witte vrouwen mee bedoeld? En met minderheden zowel mannen als vrouwen?
De Volkskrant heeft zich gebaseerd op gesprekken met deskundigen en uit eigen onderzoek bij 34 grote bedrijven. Harde cijfers ontbreken, meldt de krant, omdat het voor bedrijven en organisaties wettelijk is verboden bij te houden hoeveel werknemers een Turkse, Marokkaanse, Surinaamse of Antilliaanse achtergrond hebben. Een halve eeuw migratie, een halve eeuw beleidsverschuivingen en harde cijfers ontbreken? Hoe werd dan het voorkeursbeleid gemonitord zonder (harde) cijfers? Is dit ook wettelijk verboden bij de registraties van werkloosheid en dergelijke?
In hetzelfde artikel wordt aangegeven dat hier bewuste discriminatie geen rol speelt. De ondervertegenwoordiging van culturele minderheden zou meer te wijten zijn aan onkunde en onbegrip bij personeelsmanagers, meldt de krant. Die zouden nog kampen met (al dan niet bewuste) vooroordelen en zoeken naar klassieke criteria voor leidinggevenden. Geen bewuste discriminatie maar wel bewuste vooroordelen? Een halve eeuw migratie en kampen deze personeelsmanagers nog steeds met onkunde en onbegrip? Hoe zit het dan met hun opdrachtgevers en hun directeuren/leidinggevenden? Hebben ze zich nooit de vraag gesteld als ze dag in en dag uit witte kandidaten voorgedragen kregen? En alle andere medewerkers? Hoe zijn dergelijke organisaties betrokken en gecommitteerd met de samenleving als ze de talenten van dezelfde samenleving niet benutten? Wat soort opleidingen zouden deze personeelsmanagers moeten volgen om wel kunde te worden? Zijn deze opleidingen wel gericht op diversiteit?
Welke rol allochtonen zelf spelen komt in hetzelfde artikel ook aan de orde. De allochtone sollicitanten schieten in hun presentatie vaak te kort, dit volgens werving- en selectiebureau Colourful People. Waaruit blijkt dit? Wie bepaalt dit? Geldt dit bij alle organisaties of alleen in het bedrijfsleven? Er zijn diversiteiten van de presentatie technieken. Welke presentatie wordt hiermee bedoeld? Is dit ook het geval bij de derde en vierde generatie allochtonen? En hoe zit het met de vele andere executive selectiebureaus? Hoe vaak hebben zij allochtone kandidaten al dan niet succesvol voorgedragen?
One first step
The Butler heeft 20 jaar lang bij dezelfde personeelsmanager gepleit voor een gelijkwaardige beloning en ontwikkelingsmogelijkheden als bij witte medewerkers. Hij kreeg 20 jaar lang hetzelfde antwoord: “take it or leave it”. Niemand heeft dit ter discussie gesteld totdat er één iemand, één individu vragen ging stellen. Dit niet vanuit eigen belang, maar vanuit een oprechte betrokkenheid en verantwoordelijkheidsbesef. Eén iemand heeft een eerste stap gezet in het veranderen van een mono culturele, traditionele, conservatieve, zelfzuchtig en machocultuur. Eén iemand heeft geluisterd en hierin een bewuste keuze gemaakt.
Vanwege de steeds betere scholing van allochtonen, is de verwachting dat de achterstand de komende jaren verkleint, aldus de Volkskrant. Slechts tien van de 34 door de Volkskrant ondervraagde organisaties zetten zich echter actief in voor meer allochtonen in het hogere management. Wat de (te verwachte) concrete resultaten hiervan zijn blijft wederom in dit artikel achterwege. Het lijkt er dus op dat de allochtonen van de grote bedrijven voorlopig weinig kunnen verwachten op dit gebied, eindigt de Volkskrant het artikel. Met andere woorden, zal het systeem dat in Nederland al een halve eeuw ongewijzigd is, ongewijzigd blijven? En als allochtonen van de grote bedrijven weinig hoeven te verwachten, van wie mogen ze dan wel verwachtingen hebben?
De eindconclusie van de Volkskrant schetst de Nederlanders van diverse afkomsten als passieve toeschouwers. Ik zie een enorme beweging bij jongeren, niet alleen wat opleidingsniveau betreft maar ook in hun internationale oriëntatie. Jongeren kijken over de grenzen heen en zijn veel flexibeler in hun denken en handelen. We cannot and should not wait forever for equality to arrive, is de boodschap van The Butler.
Naar wie luistert u? Wat ziet u? Waar is uw stem?
Leo Tolstoy: Everyone thinks of changing the world, but no one thinks of changing himself
