Ik heb in de afgelopen maanden met veel belangstelling kennisgenomen van de vele berichten en initiatieven over de vluchtelingen. Over hun opvang, over hun integratie, over hun arbeidsparticipatie en veel meer. Na ruim 30 jaar in Nederland te wonen, kan ik bijna voorspellen wat er gebeurd als er een onderwerp actueel is.
Ten eerste worden vele deskundigen en/of opiniemakers zichtbaar die het onderwerp gaan gijzelen en door de media dankbaar en veelvuldig het podium krijgen.
Daarnaast zijn er wonderbaarlijk veel financiële middelen beschikbaar om de ene discussieavond, conferentie of debat-bijeenkomsten na de ander te organiseren. Of deze bijeenkomsten daadwerkelijk voor de vluchtelingen iets opleveren of een vervolg krijgen om de resultaten ervan duurzaam ergens te implementeren en te verankeren, doet er niet toe. Het is van belang om voor dit onderwerp aandacht te vragen, in dialoog te blijven en het gesprek te voeren, wordt er dan aangegeven.
Vervolgens zie je dat vele nieuwe projecten her en der gestalte krijgen, al dan niet in samenhang, een vervolg of met concrete afspraken over de resultaten en het verankeren ervan. Het is ook niet duidelijk wat er met de ervaringen en kennis, die er zijn opgedaan met dezelfde projecten in het verleden wordt gedaan. Of deze oude projecten tot gewenste resultaten hebben geleidt en/of de (ex)vluchtelingen als doelgroep tevreden waren over de resultaten, is ook niet relevant. We gaan vrolijk verder met de wiel opnieuw uit te vinden.
Het is dan ook niet wonderlijk dat bij de bovengenoemde bijeenkomsten en de nieuwe projecten amper tot niet (ex)vluchtelingen die al jaren in Nederland wonen en werken worden betrokken. Onze ervaringen, onze successen en teleurstellingen zijn blijkbaar niet relevant. Een vriendin van mij die jaren geleden naar Nederland is gevlucht was laatst uitgenodigd voor een bijeenkomst met vele bekende Nederlanders om in een panel te zitten. Ze vertelde dat ondanks dat ze een paar keer haar hand had uitgestoken werd haar de hele avond geen één vraag gesteld. In het programma en de pamfletten waren alle sprekers van die avond met naam, functie en een foto weergegeven en zij was geïntroduceerd als: een vluchteling. Voor de goede orde deze bijeenkomst ging over de vluchtelingen. Mijn vriendin was daar uitgenodigd als een ervaringsdeskundige. We praten blijkbaar liever over de vluchtelingen dan met de vluchtelingen.
Ik zag opeens ook vele organisaties die actief, niet alleen participeerden in de discussies rondom de vluchtelingen, maar ook iets wilden doen. Er werden banen als vrijwilligers aangeboden en er werden ook nog samenwerkingscontracten getekend. De vraag hoe deze organisaties inclusiviteit in hun denken en handelen in zich dragen en/of ze al ervaringen hadden met de (ex)vluchtelingen in hun organisatie werd ook niet gesteld. De werkloosheid onder hoogopgeleide ex-vluchtelingen is geen onbekend of nieuw onderwerp. Waarom nu zijn deze organisaties zo begaand met de vluchtelingen? Waar waren ze in de afgelopen jaren? We zijn blijkbaar allemaal zo onder de indruk en dankbaar dat we over deze initiatieven geen (kritische) vragen meer willen, kunnen of durven te stellen.
Mijn voorspelling is dat wanneer dit onderwerp niet actueel meer is, dat we ons ook niet meer gaan afvragen hoe en wat al die acties, initiatieven en projecten hebben opgeleverd, vooral voor de vluchtelingen.
Ik weet dat dit stuk een cynische ondertoon heeft en dat bent u, als mijn trouwe lezer, niet van me gewend. Soms moet het om een punt duidelijk te kunnen maken. Ik weet dat er velen zijn die belangeloos en zuiver vanuit het hart zich met de medemensen en met de vluchtelingen in het bijzonder bezig houden. Ik koester deze mensen in mijn hart.
De vraag die een ieder aan zich moet stellen is voor wie doe ik dit? Voor de vluchtelingen? Voor mezelf? Voor het imago van mijn organisatie? Voor de samenleving? Waarom nu? Wat is nu anders en voor wie? Wat maakt dat we ons met dit onderwerp bezig houden zonder (ex)vluchtelingen als uitgangspunt te nemen?
Werken aan een inclusieve samenleving overstijgt selectieve betrokkenheid en vergt een intrinsieke verantwoordelijkheidsbesef voor het verleden, voor nu en vooral voor de toekomst.
Franklin D. Roosevelt: Self-interest is the enemy of all true affection.
