Vandaag is het de internationale dag van vrede. Een dag waar mijn gedachten continu verdwalen tussen Iran en Nederland. Een dag waarin ik me afvraag of ik vrijheid heb gevonden en/of ik in vrijheid leef.
Als klein meisje ben ik in Iran opgegroeid met vele Amerikaanse televisieseries als man van zes miljoen. De serie vertelt het verhaal van een astronaut die na een vreselijk ongeval bijna dood is. Hij wordt herbouwd met moderne technologie die bij elkaar zes miljoen dollar kost. Ik droomde als klein meisje om eerste vrouwelijke astronaut te worden. Ik identificeerde me grenzeloos met de dames van Charlie’s Angels. Wat vond ik het heerlijk om in mijn dromen te verdwalen en mezelf door te ontwikkelen tot wie ik wilde zijn. Wie kon mij in mijn dromen storen of mij weerhouden om te dromen?
Ik ben opgegroeid in een omgeving waarin de schoolboeken gecensureerd werden. De geschiedenisboeken waarin de geschiedenis werd verloochend. Een omgeving waarin je leraren je niet leren om anders te denken, laat staan om je te stimuleren om andere vragen te stellen. Een omgeving waarin de politici je niets over hun beleid hoeven uit te leggen. Als burgers zult je het toch niet kunnen begrijpen, het is te complex. Een omgeving waarin de pers en de journalisten louter weergeven wat hen wordt voorgedragen. En mocht je als journalist werkelijk je democratische controle willen uitoefenen wordt je of vermoord of levenslang opgesloten in een gevangenis. Een corrupte omgeving waarin niemand verantwoording hoeft af te leggen en geen enkele controle is voor het besteden van de publieke middelen. Een omgeving waarin je hiervoor niet eens gestraft hoeft te worden. Een omgeving waarin bijna alles met twee maten wordt gemeten. Terwijl je voor het stelen van een brood zweepslagen kan verwachten of nog erger, mogen de rijken zich grenzeloos verder verrijken. Een omgeving waarin je bang bent voor je eigen schaduw. Er zijn meldpunten, kliklijnen, om mensen die zich niet aan de opgelegde (gedrags)regels houden aan te melden. Een omgeving waarin geen enkele ruimte is voor de kritische reflectie, doe je dit loop je levensgevaarlijke risico’s voor jezelf en vooral voor je dierbaren. Het zwijgen wordt het je geleerd, vooral als je andersdenkend bent. In zo’n omgeving is dromen en vluchten in je dromen de enige manier om te overleven. Was dromen, vrijheid die ik in mijn hart en in mijn geest voelde? Als je in een dictatoriaal regime opgroeit dan hoe kun je toch weten wat vrijheid is, laat staan om dat in je hart en je geest te voelen en ervoor te vechten? Wil iemand die voor een stukje brood bereid is om gestraft te worden, vrede of gewoon rechtvaardigheid? Is vrede hetzelfde als gerechtvaardigdheid? Wat is eigenlijk vrede als je er voor dood wilt gaan? Of ervoor wilt vluchten?
Ik vlucht in mijn dromen
Dat we in Nederland geen oorlog meemaken, wil dat zeggen dat we vrij zijn en in vrijheid leven? Kun je alleen vrede koesteren als je in oorlog verkeerd anders hoeft het niet? Als ik genoeg eten heb en zie dat elders in de wereld of zelfs bij mijn buren kinderen honger hebben of sterven van de honger ben ik dan vrij en leef ik in vrijheid? Als mijn politici mij niets uitleggen of denken uit te hoeven leggen omdat ik het toch niet zou snappen, ben ik dan vrij en leef ik in vrijheid? Als de journalisten niet de andere vragen willen of kunnen stellen, ben ik dan vrij en leef ik in vrijheid? Als ik uitgesloten wordt en/of niet de mogelijkheid krijg om mezelf door te ontwikkelen omdat ik anders ben of anderszins, ben ik dan vrij en leef ik in vrijheid? ? Als mijn vrijheid ten koste gaat van iemand anders z’n vrijheid, ben ik dan vrij en leef ik in vrijheid? Hoeveel ruimte is er voor de andersdenkenden en hoe gaan we ermee om? Wat betekent eigenlijk vrij zijn en in vrijheid leven? Ik weet het soms niet meer. Ik weet dat ik vaak bang ben, soms ook voor mijn eigen schaduw. Ik vlucht dan weer in mijn dromen om vrij te zijn en in vrijheid te leven. Wie kan mij in mijn dromen storen of mij weerhouden om te dromen?
Aung San Suu Kyi: Freedom and democracy are eternal dreams.
