Een Japanse vriendin was voor een aantal weken op visite in Nederland. Het is een verrijking om diversiteit van de wereld tegemoet te treden. Dit helpt je om kritisch je eigen wereld te reflecteren. Mijn vriendin vertelde iets heel bijzonders. In Japan kun je sociale contacten laten regelen. Vanzelfsprekend hangt hier een prijskaartje aan. Stel; je hebt er zin in om een avondje te gaan stappen en je wilt niet alleen zijn. Wat doe je? Je belt dit bureau en ze regelen iemand met wie je een avond kan gaan stappen. Die persoon heeft dan als taak om jou louter gezelschap te houden. Ze vertelde mij dat dit vooral door werkende jongeren wordt gecultiveerd. Deze jongeren hebben geen vrienden omdat ze het zo druk hebben dat ze er geen tijd meer over houden om met anderen in contact te komen. Ik vond dit een schokkende ontwikkeling. Mijn eerste primaire reactie was dan ook: wat zullen die jongeren zich eenzaam voelen. Haar verhaal heeft mij aan het denken gezet. Hoe zit het met mijn eigen sociale contacten? Heb ik genoeg vrienden om eens mee te gaan stappen?
It is lonely in the crowd
De manier waarop we onze relaties onderhouden is enorm veranderd. Door social media hebben we het gevoel dat we duizenden vrienden hebben. We wisselen liever teksten digitaal. We vinden dit zelfs prettiger dan even een telefoontje plegen. We houden elkaar op afstand terwijl we tegelijkertijd veel met elkaar lijken te delen. Hoe vaak zien we niet in restaurants of andere sociale gelegenheden dat mensen samen bijeen zitten zonder zichtbaar contact te hebben. Dit omdat ze samen met hun mobieltjes en dergelijke bezig zijn. Alone together noemt Sherry Turkle dit.
Is het concept vriendschap gewijzigd? Is er sprake van een vriendschapscrisis? Wat betekent dit voor een samenleving? Waar kan dit toe leiden? Hebben digitale contacten onze menselijke/intieme contacten vervangen? Uit een Amerikaans onderzoek blijkt dat een gemiddelde Amerikaan twee echte vrienden heeft en een kwart van de Amerikanen zegt geen vrienden te hebben. Met echte vrienden wordt er bedoeld; bij wie je je veilig en vertrouwd genoeg voelt om intimiteiten te delen. Vanzelfsprekend zijn er ook andere wetenschappers die dit tegenspreken. Ze geven aan dat digitale contacten wel degelijk intieme contacten (kunnen) zijn. De vraag blijft of dit zo is en zo ja, wat is de kwaliteit ervan?
Share salt together
Het verlangen naar intieme vriendschappen is er altijd aanwezig. Cultiveren van echte intieme vriendschappen vergt tijd en investering. Het is niet simpel om mensen te vinden met wie je op dezelfde golflengte zit. Druk op het onderhouden van vriendschappen is enorm en neemt, mijn inziens, toe. We lijken het zo druk te hebben dat we niet bereid zijn om onze schaarse kwalitatieve tijd aan een ander te besteden, laat staan aan onze vrienden. Gaan we met het onderhouden van onze vriendschappen om netals het onderhouden van onze tuinen? Het steeds uitstellen, want er is altijd een volgende week om eraan te werken! En juist die kwalitatieve tijd is zo belangrijk om te investeren in onze echte vrienden. Tijd om gewoon samen te zijn, zonder een doel, een taak en een deadline. Deze momenten zijn noodzakelijk om oprecht aandacht te hebben voor een ander, voor onze vrienden.
Aristoteles zei terecht share salt together. Hij bedoelde dit niet letterlijk aan een tafel. Met share salt together bedoelde hij het delen van elkaars leven, de verdrietige en de gelukkige momenten.
Aristotle: Without friends no one would choose to live, though he had all other goods.
