Ik ben een gezegend mens, omdat velen mij deelgenoot willen maken van hun bijzondere levensverhalen. Zo zat ik aan een leestafel bij een restaurant in Amsterdam te wachten op mijn afspraak. Ik zat net met mijn kopje koffie aan tafel toen Ik een verzorgde en, in het oog springend, welgestelde dame met haar rollator tegenover mij aan tafel zag aanschuiven. Ik keek op en begroette haar. Ze werd naar binnen begeleidt en haar lunch werd keurig voor haar neergezet. Terwijl ze aan het eten was ging ik verder met het bladeren van de kranten. Opeens vroeg mijn tafelgenoot mij of ik ook alléén was. Ik lichtte haar toe dat ik zat te wachten op een afspraak die door de vertragingen in het openbaar vervoer een beetje verlaat was.
Het verliezen van een geliefde
Mijn tafelgenoot vertelde dat ze al 2 jaar alléén was. Dit terwijl haar man, met wie ze 54 jaar getrouwd is, nog leefde. Ze vertelde over hun rijke leven, vele reizen, hun liefde voor de kunst en wat ze allemaal samen hadden gedaan en meegemaakt. Hij is dement en woont nog thuis. Hij is niet meer mijn man van wie ik zoveel heb gehouden. Ik slaap al 2 jaar niet meer, omdat hij de hele nacht in het huis aan het rondzwerven is. Ik ben bang dat hij zichzelf pijn gaat doen. Ik kan ook niet meer met hem naar buiten toe, omdat hij opeens begint te gillen en te vloeken. Ik heb dit een keertje hier in dit restaurant meegemaakt. Je schaamt je dood. Iedereen kijkt je aan. Toen ben ik ook meteen weggegaan.
Ze begint hartverscheurend te huilen en haar nog niet afgemaakte lunch schuift ze van zich af. Ik vroeg haar of zij kinderen hadden. We hebben twee kinderen. Mijn zoon woont in Amerika. Mijn dochter woont wel in Nederland, maar heel ver weg. Zij heeft al gezegd, ‘Mam, ik kan hier niet tegen en vraag me aub niet om voor pa te zorgen’. Bovendien zij heeft een drukke baan en drie kinderen. Ik wil haar ook niet lastig vallen. Mijn vriendin is nu bij mijn man. Ze komt af en toe langs en dan kan ik, zoals nu, even naar buiten gaan. Ik zei wat fijn dat ze zo’n vriendin had die, in plaats van haar sterkte te wensen of te zeggen ik denk aan je, haar daadwerkelijk een uitgestoken hand bood voor een moment van rust en afleiding. Ze begon toen nog harder te huilen. Ik stond op en vroeg haar of ik haar mocht omarmen. Ze keek me verbaast aan, maar knikte wel meestemmend. Terwijl ik haar in mijn armen had zag ik mensen om ons heen gewoon verder te gaan met hun eten. Ik ging naast haar zitten en pakte haar handen in mijn hand vast. Ze ging fluisterend verder; ik ben zo bang voor de eenzaamheid. Ik ben bang dat ik s ‘nachts wakker wordt en hem dood naast me aantref. Ik hou al lang niet meer van hem. Hij is voor mij een vreemde die in mijn huis woont. Ons huis, waarin we zoveel lief en leed hebben gedeeld. Hij is niet meer mijn grote liefde.
Eenzaamheid kent geen sociale klasse
Is eenzaamheid echt zo eng? Bent u weleens eenzaam geweest? Vroeg ze me. Ik was zo onder indruk van haar verdriet dat ik niet zo goed wist hoe ik haar vraag moest beantwoorden. Ik heb me vaak genoeg eenzaam gevoeld, zelfs als ik omringd was door mensen. Ik vroeg haar of ze weleens hierover met haar kinderen of haar vriendin sprak. Nee, zei ze. Ik durf met niemand hierover te praten. Mensen willen alléén positieve verhalen horen. Ik wil ze niet lastig vallen, ze hebben het allemaal zo druk. Haar mobiel ging af. Dat was een signaal van haar vriendin die haar vroeg of ze terug naar huis wilde komen. Ze veegde haar tranen af en stond direct op. Ik hielp haar met haar jas en ze werd wederom en deze keer naar buiten toe begeleidt. Haar dankwoorden, voor mijn luisterend oor, weerklonken nog in mijn hoofd. Ik ging geraakt naar mijn eigen plaats toe en verzonk in gedachten. Komt dit door de zogenaamde marktwerking in de zorg, omdat mensen zo lang mogelijk thuis moeten blijven en thuis verzorgd moeten worden? Komt dit door de individualisering van onze samenleving? Worden mensen door de eenzaamheid en onbegrip gedwongen om hun meest intieme emoties met een wildvreemde in een restaurant te delen? In een participatiesamenleving welke rol spelen haar buren? Vragen ze haar weleens of het goed met haar gaat? Klopt eigenlijk de beeldvorming dat wij- vrouwen, graag samen eindeloos over onze emoties praten? Zij had immers, over haar verdriet en angsten, niet eens met haar vriendin kunnen of willen spreken. We leven in een tijdperk dat alles positief moet zijn en kwetsbaarheid is een teken van zwakte geworden. Ik zie op het sociaal media regelmatig leuzen langskomen van omring je jezelf met positieve mensen. Zou hierdoor mensen niet meer durven om over hun verdriet en zorgen te praten? Hoe compleet kun je überhaupt als mens zijn als je je alleen richt op de positieve aspecten van het leven?
Wat het leven en mens-zijn de moeite waard maakt, zoals compassie en liefde, zijn niet met de cijfers uit te drukken. Verwaarlozing hiervan treft iedereen, wel of niet welgesteld.
Verloren liefde terugvinden
Ik was zo in gedachten verzonken dat het me niet eens was opgevallen dat mijn nieuwe tafelgenoot mijn aandacht probeerde te trekken. Ik keek op en zag dat ze, blijkbaar, gewinkeld had want ze had veel tassen bij zich. Ik groette haar met een glimlach en zei dat ik haar zuchten snapte want het winkelen, kan wel erg vermoeiend zijn. Haar antwoord verraste me enorm en ongewild hoorde ik de muziekklanken van all You need is love in mijn hoofd. Ik ben helemaal niet moe, maar dolblij. Ik heb net nieuwe kleding gekocht, omdat ik mijn grote liefde binnenkort weer ga zien. Ik heb hem ruim 30 jaar geleden in het buitenland leren kennen. Hij wilde toen trouwen, maar ik was er nog niet aan toe. Ik heb hem nu via internet teruggevonden. We zijn beiden gelukkig getrouwd en we hebben beiden kinderen. Ze liet me enthousiast haar nieuwe kleding zien. Ik vroeg haar wat dit voor haar betekende en/of ze een nieuwe romance in haar leven zou toelaten. Dat wist ze allemaal nog niet, maar ze wist dat ze hem ging zoenen. Terwijl we lachend hierover aan het praten waren, zag ik mijn afspraak binnenkomen. Daarom heb ik van mijn tafelgenoot met een omarming afscheid genomen en haar vurige en gepassioneerde zoenen toegewenst.
Voor mij is een iedere ontmoeting een verrijking. Het omschakelen van de bovengenoemde verhalen naar een zakelijk gesprek verliep erg moeizaam. Dat ik een gezegend mens ben en dat liefde vele gezichten kent, dwarrelen nog door mijn hoofd.
Dalai Lama: Love and compassion are necessities, not luxuries. Without them humanity cannot survive.
